Ένα όνομα γίνεται τόπος | Τα αστικά ξέφωτα
Ειδικά στη γειτονιά της Κυψέλης υπήρχαν και ακόμη υπάρχουν χώροι ή μικρά ανοίγματα ή «αστικά ξέφωτα» που αποτελούν απλά μια παρέμβαση στο αστικό τοπίο.
Οι περαστικοί γνωρίζουν το σημείο, τους τραβάει την προσοχή, ραντεβού δίνονται σε αυτά τα χαρακτηριστικά ανοίγματα, όμως εξακολουθούν να είναι απλοί χώροι, χωρίς όνομα και χρήση. Χωρίς όνομα, καταλήγουν απλά μη-τόποι στη συνείδηση του ατόμου, της γειτονιάς του ίδιου του Δήμου.
Ήταν μέσα του 2014, όταν ρίχτηκε η ιδέα οι χώροι και, συγκεκριμένα κάποιες πλατείες της Κυψέλης, να γίνουν «τόποι». Τόποι με όνομα για να αποκτήσουν ταυτότητα. Το αρχικό βάρος το ανέλαβε ο τότε Αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κυψέλης Λέανδρος Σλάβης, ο οποίος παρουσίασε, από τον Σεπτέμβριο του 2014 ως τον Ιούνιο του 2015, οκτώ τεκμηριωμένες προτάσεις ονοματοδοσίας ανώνυμων πλατειών της ευρύτερης περιοχής. Τότε ήταν που το περιοδικό «Η Πατησίων Ζει» ανέλαβε την έκδοση ενός μικρού βιβλίου με τίτλο Πώς σας είπαμε; 12[+ κάτι] προτάσεις ονοματοδοσίας πλατειών πέριξ της Κυψέλης, όπου συμπεριέλαβε τις 8 συν άλλες 4 τεκμηριωμένες ιδέες ονοματοδοσίας βασισμένες σε ιστορικά στοιχεία.
Στη συνέχεια, και μετά από παρουσίαση του βιβλίου στο κοινό, το θέμα είχε ωριμάσει και ξεκίνησε η προσπάθεια υλοποίησής του μέσα από τις αναγκαίες τυπικές διαδικασίες. Δεν ήταν απλή. Στις 31 Μαΐου 2016, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κυψέλης υπέβαλε οκτώ αιτήματα ονοματοδοσίας, αλλά οι «καραμπόλες» είχαν αρχίσει νωρίτερα. Οι προτάσεις αλλού προσέκρουσαν σε αιτήματα άλλου σωματείου, αλλού στο ότι αυτό που ο κοινός νους το θεωρούσε πλατεία οι υπηρεσίες του Δήμου το έκριναν μέρος δρόμου και αλλού στο ότι κάποιες ανώνυμες για το ευρύ κοινό πλατείες ήταν ήδη επώνυμες, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουν το όνομά τους ούτε καν οι περίοικοι!
Τελικά πέντε από τις προτάσεις, αφού πέρασαν από τα σαράντα κύματα της γραφειοκρατίας, βρήκαν αντίκρισμα.
Έτσι, με μία πρώτη απόφαση του Ιουλίου του 2018 του Δημοτικού Συμβουλίου της πρωτεύουσας, εγκρίθηκε η ονομασία Πλατεία Αιμιλίου Βεάκη για την πλατεία που περικλείουν οι οδοί Κυψέλης, Επτανήσου και Πιπίνου, ενώ με τέσσερις ταυτόχρονες αποφάσεις του Ιανουαρίου του 2019, εγκρίθηκαν οι ονομασίες Πλατεία Νίκου Γκάτσου για την πλατεία στη συμβολή των οδών Καυκάσου, Ευβοίας και Ωλένου, Πλατεία Σμυρναϊκού για τον διαμορφωμένο χώρο παράπλευρα της οδού Πριγκηποννήσων μεταξύ των οδών Ευβοίας και Πέραν, Πλατεία Γιάννη Μαρή για τον διαμορφωμένο χώρο του οικοδομικού τετραγώνου που περικλείεται από τις οδούς Σίφνου, Αιλιανού, Σερίφου και Αγίας Παρασκευής, Πλατεία Αντώνη Σαμαράκη για τον διαμορφωμένο χώρο που περικλείεται από τις οδούς Αγίας Ζώνης, Αμοργού και Κιθαιρώνος.
Απέμειναν, ωστόσο, οι ενέργειες, κυρίως από την πλευρά του Δήμου Αθηναίων, να μαθευτούν οι ονομασίες τόσο από τους περίοικους (σε πρώτη φάση), όσο και από τους υπόλοιπους Αθηναίους για να καρποφορήσει και ουσιαστικά αυτή η προσπάθεια.
Σε κάθε περίπτωση, με αφορμή τις πλατείες και την πρωτοβουλία των κατοίκων, αναδύονται κάποιες όμορφες δράσεις που οδηγούν στη σύνδεση του τότε με το τώρα, στη νέα νοηματοδότηση του αστικού περιβάλλοντος, στη δημιουργία τόπων λειτουργικών, που χρησιμοποιούνται και στεγάζουν στιγμές ζωής.
«Βρείτε το στα γραφεία
του «Η Πόλη Ζει»
Θήρας 19, Κυψέλη
Ροζαλία
Βαλτετσίου 59, Εξάρχεια // Τ.: 210 38 02 725
fb: Ροζαλια-Rozalia // ig: tavernarozalia
www.rozalia.gr
Το όνομά της μαρτυρά την ιστορία της ταβέρνας αλλά και του τόπου: Την έλεγαν Αυγουστίνα και ζούσε στο υπόγειο του οικήματος. Κυκλοφορούσε στα Εξάρχεια χωρίς να γνωρίζει κανείς την ιδιότητά της. Πέρασαν χρόνια για να μαθευτεί πως ήταν κατάσκοπος της Ελλάδας κατά των Γερμανών με το κωδικό όνομα «Ροζαλία». Εξού και το όνομα της ταβέρνας — τιμής ένεκεν.
Η Ροζαλία είναι από τα μέρη που σου μένουν και κρατάνε στον χρόνο γιατί συμπυκνώνουν κάποια από τα πιο σημαντικά στοιχεία για ένα μαγαζί: φιλοξενία, αυθεντικότητα, ποιότητα, αυλή και πεζόδρομο. Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της ιστορικής πια ταβέρνας, ήταν από τις μοναδικές αυλές της περιοχής. Φυτέψανε πλατάνια, φοίνικες, ελιές, μουριές, ευκάλυπτο και κληματαριές. Στρώσανε χαλίκι και ένας κήπος γεννήθηκε, όπου τα γλέντια και οι συζητήσεις είχαν την τιμητική τους—το νόστιμο φαγητό, επίσης. Πότε εικόνα από νησί, πότε από χάνι ορεινού χωριού, πάντα όμως κάτι οικείο και χορταστικό. Κάτι που επιμένει να υπάρχει μέσα στο αστικό τοπίο, σαν ένα δέντρο που ψηλώνει συνεχώς ανάμεσα στις πολυκατοικίες, μέχρι να φτάσει τον ήλιο.
Το Αυγό του Κόκκορα
Μυλλέρου 25, Μεταξουργείο // Τ.: 217 70 50 103
fb: Το Αυγό Του Κόκκορα Μεταξουργείο //
www.toavgotoukokkora.gr
Το «Αυγό του Κόκκορα» δεν είναι απλά ένα μαγαζί, αλλά μία διαχρονική αξία της πόλης. Με πολυετή ιστορία, μας ταξίδεψε στην Κυψέλη, έκανε μια στάση στα νότια προάστια και κατέληξε σε ένα κτίριο του 1933 στο Μεταξουργείο που θυμίζει παλιά Αθήνα. Οι νόστιμες συνταγές σερβίρονται και στα τραπεζάκια που απλώνονται στην πλατεία, κάτω από τις γενναιόδωρες σκιές των δέντρων. Κλασικά ελληνικά πιάτα, φτιαγμένα από τα καλύτερα υλικά, συνδυάζονται με δροσερά αποστάγματα κάθε λογής. Από τις 12 το μεσημέρι έως τη 1 το βράδυ, το «Αυγό του Κόκκορα» ξέρει πώς να μας περιποιηθεί.
Σβούρα
Χαριλάου Τρικούπη 170, Εξάρχεια
Τ.: 210 64 66 615
FB: SVOURA (καφεποτομεζεδορακοπωλειον)
Από το 2009 η «Σβούρα» έχει γίνει ένα «καταφύγιο» για περαστικούς, φοιτητές, εργαζόμενους και ανθρώπους της γειτονιάς των Εξαρχείων. Ανοιχτό από το πρωί μέχρι το βράδυ, προσφέρει ό,τι μπορεί να χρειαστεί κανείς μέσα στη μέρα: από καφέ, πρωϊνό και brunch, μέχρι μεζέδες, ρακί και νυχτερινά ποτάκια και cocktails. Βρες τον δρόμο για την κρυφή πίσω αυλή που θα σε ανταμείψει, καθώς ενδείκνυται για ρεμβασμό, διάβασμα, μεζεδάκια ή για ένα ήρεμο καφέ και ποτό. «Σβούρα», λοιπόν, γιατί τέτοια μαγαζιά με καλούς ανθρώπους, παρεΐστικη και χαλαρή ατμόσφαιρα και όμορφο περιβάλλον, είναι μαγαζιά που δεν πρέπει να εκλείψουν από τις γειτονιές μας!