Για το επόμενο χιλιόμετρο, Σόλωνος
Η οδός Σόλωνος έχει το δικό της ιδιαίτερο χαρακτήρα. Συνήθως θα ακούσεις να την περιγράφουν ως κεντρικό δρόμο της Αθήνας με βιβλιοπωλεία, εκδοτικούς οίκους, πανεπιστημιακά κτίρια.
Ναι, ισχύουν όλα αυτά. Αλλά ισχύουν κι άλλα. Με τις αθηναϊκές εικόνες να προσφέρονται απλόχερα, στη Σόλωνος συναντιούνται οι αρχιτεκτονικές δομές ενός και πλέον αιώνα με τη φιλαναγνωσία, τους φοιτητές, τα Εξάρχεια, το Κολωνάκι, τα κλασικά μπαρ και καφέ, κι αυτά με τη σειρά τους με δικηγορικά γραφεία, το λεωφορείο 100 και το μποτιλιάρισμα που αν σε βρει, καλύτερα να φύγεις από τους κάθετους δρόμους όσο πιο γρήγορα μπορείς.
Όμως οι ρομαντικοί περιπατητές των στενών της πόλης ξέρουν ότι η Σόλωνος είναι αυθεντική Αθήνα. Νιώθεις ακόμη τον παλμό της Νομικής Σχολής που υπάρχει από το 1936 και στεγάζει όνειρα, μελέτες, σκιρτήματα κι αγώνες, φαντάζεσαι τα αλλοτινά πειράματα μες στο Χημείο στη συμβολή με τη Μαυρομιχάλη, όσο νομίζεις πως ακούς τον παράνομο ραδιοφωνικό σταθμό επί Κατοχής να εκπέμπει από τα υπόγειά του. Κι ανάμεσά τους νιώθεις τις ιστορίες της πόλης, ιστορίες θαυμάτων και τραυμάτων καθημερινών ανθρώπων που πηγαινοέρχονται με ή χωρίς ακουστικά, με ή χωρίς χαρτοφύλακα.
Γιατί αφιερώνουμε στη Σόλωνος τα παρακάτω χτυπήματα στο πληκτρολόγιο; Γιατί η πόλη ζει και προσφέρει μικρά δρομο-λόγια στην ιστορία, στο χρόνο και το χώρο.
A mano: ένας χώρος που όλα είναι φτιαγμένα στο χέρι
Με πολύ μεράκι και αγάπη, η Αγγελική, βάζοντας τις προσωπικές της πινελιές στο χώρο αυτό για να τον κάνει ήρεμο, ζεστό και όμορφο, μας παρουσιάζει τις χειροποίητες δημιουργίες της τις οποίες δουλεύει κατά βάση με βελονάκι, μία τεχνική ξεχασμένη για δεκαετίες την οποία ξαναζωντανεύει στην Αθήνα του σήμερα.
Κολωνάκι-Εξάρχεια, μία Σόλωνος δρόμος
Είναι μία από τις διάσημες παράλληλες οδούς του κέντρου, στριμωγμένη ανάμεσα στη Σταδίου, την Πανεπιστημίου, την Ακαδημίας, και μπαίνοντας στο Κολωνάκι, ανάμεσα στις «φιλικές» Σκουφά και Τσακάλωφ. Πρόκειται για έναν δρόμο σύνδεσης – θα μου πείτε, και με το δίκιο σας, όλοι οι δρόμοι αυτό δεν κάνουν; Συνδέουν. Ναι, αλλά όσον αφορά τη Σόλωνος, συνδέει δύο περιοχές με βασικές διαφορές μεταξύ τους, ίσως και με μία εσάνς έχθρας. Η μία της άκρη βρίσκεται στα Εξάρχεια, στο ύψος της οδού Μπόταση, και η άλλη στην Κανάρη του Κολωνακίου. Δικαίως, λοιπόν, μπορεί κανείς να πει ότι είναι ο δρόμος που συνδέει… λαό και Κολωνάκι.
Δύο γειτονιές back to back με τόσες όμως διαφορές. Το Κολωνάκι των σχεδιαστών, των διασήμων, των πολιτικών, των μοντέλων, της κουλτούρας με άρωμα αστικό, των νεοελλήνων, τα τελευταία πολλά χρόνια. Το Κολωνάκι με τους καθαρούς τοίχους και τους καθαρούς δρόμους, τις λαμπερές βιτρίνες, τα εστιατόρια και τις γκουρμέ γεύσεις. Το Κολωνάκι με τα υπέροχα νεοκλασικά, την art deco και τις μεσοπολεμικές πολυκατοικίες (σε αυτά ταιριάζουν με τα Εξάρχεια). Το Κολωνάκι του πέντε-ευρώ-ο-καφές, στην καλύτερη. Το Κολωνάκι που θυμίζει περιοχή του Παρισιού – μη σου πω ότι είναι και ομορφότερο.
Και λίγο αν κατρακυλήσεις, φτάνεις Εξάρχεια. Τα Εξάρχεια των πολιτικοποιημένων, των underground, των μουσικών, των «ψαγμένων». Τα Εξάρχεια με αρκετή δόση βρομιάς, δυστυχώς. Τα Εξάρχεια των βιβλιοπωλείων και των εκδοτικών. Των ιστορικών μπαρ. Η γειτονιά που μπορείς να βρεις ακόμα το ποτό να κάνει πέντε ευρώ. Τα Εξάρχεια των χρωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης που μπορεί να κρύβουν λίγη από την ομορφιά των κτιρίων, αλλά ταυτόχρονα δίνουν έναν αέρα καλλιτεχνικό. Τα Εξάρχεια των ποιητών, των καταραμένων, των κολασμένων. Τα Εξάρχεια που έχουν εμπνεύσει. Που έχουν καεί και «καεί» από πολλούς, είναι όμως μία γειτονιά που συνεχίζει να κινείται με όρους διαφορετικούς.
Αυτές τις δύο γειτονιές, λοιπόν, που τις χαρακτηρίζω ως αδερφάκια που εκ των πραγμάτων έχουν μεγαλώσει διαφορετικά και τελικά τα κοινά στοιχεία τους καταλήγουν να είναι λιγότερα από τα —–, ενώνει η Σόλωνος. Ο δρόμος στον οποίο παρελαύνουν διαφορετικές κουλτούρες, διαθέσεις, προσεγγίσεις. Και που η κάθε πλευρά ρίχνει και μια κλεφτή ματιά στην άλλη όταν περνάει από το ύψος της γιατί τα διαφορετικά στοιχεία της καθεμιάς παραμένουν γοητευτικά για την άλλη.
Έτσι ο Εξαρχειώτης, όταν κατεβαίνει ή ανεβαίνει τη Σόλωνος, θα κάνει μία μικρή αλλαγή στο δρομολόγιό του και θα στρίψει στην Ομήρου, στη Βουκουρεστίου, στην Πινδάρου και καλά για να περπατήσει λίγο περισσότερο. Αλλά στην ουσία για να πάρει μια τζούρα από την ομορφιά του καθαρού και να αποκρυπτογραφήσει την κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας. Θα χαζέψει τις βιτρίνες της Σόλωνος που όσο πλησιάζεις προς την πλατεία Κολωνακίου γίνονται όλο και πιο λαμπρές.
Ο Κολωνακιώτης, δήθε μου τάχα μου επειδή αναγκάζεται να μπει με το αυτοκίνητο στα Εξάρχεια ή επειδή έχει κάποια επαγγελματική δουλειά εκεί, θα βρει την ευκαιρία να πιει έναν καφέ σε ένα στενάκι, σε ένα καφενεδάκι. Θα ψάξει το δρόμο που είχε δει προχθές να καίγεται στην τηλεόραση. Θα προτιμήσει τα Εξάρχεια για να βρει ένα ψαγμένο δώρο. Και προφανώς θα πει στους φίλους του με περηφάνια ότι «βγαίνει Εξάρχεια»!
Αντιθέσεις και ομορφιές. Όπως όλη η Αθήνα, και η ζωή γενικά, έτσι προχωράει το δρόμο της και η Σόλωνος. Όρεξη να έχουμε να περπατάμε.
Le Panam: μία γευστική ελληνογαλλική συμμαχία
Ο Μπατίστ, σεφ με καταγωγή από τη Γαλλία, αποφάσισε να βάλει στη ζωή των Αθηναίων το street food που τους έλειπε. Και πολύ καλά έκανε! Ο λόγος για το νέο μαγαζί της Σόλωνος, το Le Panam και τα french tacos του.
Το Καφεκούτι είναι το σήμα κατατεθέν της Σόλωνος
Η γωνιά της Σόλωνος που έχει πάντα τις πόρτες της ανοιχτές για όλους ακούει στο όνομα Καφεκούτι. Είναι από αυτά μέρη που το ξέρουν οι πάντες και έχουν βρεθεί σε κάποια στιγμή της ζωής τους εκεί πρωί ή βράδυ. Πώς αλλιώς αφού οδεύει ολοταχώς για τα 30 χρόνια παρουσίας στην αθηναϊκή έξοδο!
Ο δρόμος του χαρτιού
Εκτός του ότι o συγκεκριμένος δρόμος διασχίζει περιοχές σε μια περίεργη ανηφοροκατηφόρα όπου το φόντο αλλάζει συνεχώς, αυτός ο δρόμος ήταν, είναι και θα είναι ο δρόμος του χαρτιού: τυπογραφεία, βιβλιοδετεία, βιβλιοπωλεία, εκδοτικοί οίκοι, εκτυπώσεις όλα έχουν ως σημείο αναφοράς την οδό Σόλωνος. Η βόλτα πάνω στον πολύβουο δρόμο μυρίζει φρεσκοτυπωμένο χαρτί, αυτή την ιδιαίτερη μυρωδιά που αναγνωρίζουν όχι μόνον όσοι έχουν πάθος με τα βιβλία, αλλά ο καθένας. Μια χαρακτηριστική αίσθηση που σε ταξιδεύει στον μαγικό κόσμο της εκτύπωσης που δίνει μορφή σε δημιουργίες ψυχής ή επιστημονικής έρευνας.
Από πολύ παλιά, βιβλιοδετεία και τυπογραφεία έχουν βρει στην οδό Σόλωνος το σκηνικό που τους ταιριάζει. Αμιγώς αστικό, αρκετά άναρχο και αρκούντως αριστοκρατικό η Σόλωνος δε θα ήταν η ίδια χωρίς αυτά, γιατί έδωσαν το στίγμα τους και διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του δρόμου.
Έως σήμερα, αν η φοιτητική ζωή ήταν γήπεδο, η σέντρα θα ήταν η οδός Σόλωνος. Οι εκδοτικοί οίκοι είναι οι τροφοδότες συγγραμμάτων κι έξω από τις πόρτες τους οι φοιτητές δημιουργούν μικρές ουρές ή πηγαδάκια για να τους δώσουν το βιβλίο που θα τους ταλαιπωρήσει ή θα τους ανυψώσει στη διάρκεια της εξεταστικής. Κι αν χρειάζονται σημειώσεις για φωτοτυπίες, οι πιο φθηνές τιμές εκτύπωσης της αγοράς βρίσκονται στη Σόλωνος. Και κάπως έτσι, όλες οι Σχολές της Αθήνας, από το Πολυτεχνείο μέχρι τη Νομική, από την Πάντειο μέχρι το Πανεπιστήμιο Πειραιά, συναντιούνται στην καρδιά της Αθήνας, εκεί που το χαρτί είναι ακόμη ζεστό στο χέρι και το μελάνι δεν έχει στεγνώσει.
Ενώ αυτού του είδους τα μαγαζιά καλά ακόμη κρατούν, οι μικρές παλιές ταμπέλες με τα ρετρό γράμματα που παραπέμπουν σε αλλοτινές εποχές και δηλώνουν την ύπαρξη ακόμη περισσότερων βιβλιοχαρτικών «ναών» στο κάποτε, σε κάνουν λίγο να μελαγχολείς. Πότε έπαψε το βιβλίο και το χαρτί να είναι διαμάντι, θησαυρός, κάτι σαν πολύτιμος λίθος; Πότε εισέβαλλε βιαίως το ebook σε κάθε μας δραστηριότητα; Και γιατί μείναμε λίγοι εμείς οι ρομαντικοί της μυρωδιάς και της θαλπωρής του χαρτιού;
Ευτυχώς, η Σόλωνος στέκει ακοίμητη να φυλάει το σεντούκι. Ακόμη τα παλαιοβιβλιοπωλεία βγάζουν στο πεζοδρόμιο την πραμάτεια τους, ακόμη το πιο αθηναϊκό αναγνωστικό παζάρι κρύβεται στην καρδιά του κέντρου, εκεί που τα Εξάρχεια ενώνονται με το Κολωνάκι.
Κομπολόι, αναμνήσεις, συντροφιά, κόσμημα, ομορφιά…
Με μία λέξη, Εύχαντρον!
Το κατάστημα «Εύχαντρον» είναι μία οικογενειακή επιχείρηση που βρίσκεται στο ίδιο σημείο της Σόλωνος από το 1974. Στον θαυματουργό αυτό χώρο θα βρείτε κομπολόγια με χάντρες από πλήθος φυσικών υλικών: ημιπολύτιμους λίθους, οργανικά υλικά (ξύλο, κοράλλι, κέρατο, κοκ.), κεχριμπάρι, ασήμι, συλλεκτικά φατουράν και μαστίχες.
Το flagship κατάστημα της Samba μοσχοβολά φρεσκοκαβουρντισμένο καφέ
Η εταιρεία Samba μετρά πάνω από 40 χρόνια παρουσίας στον χώρο του καφέ αφού ιδρύθηκε το 1979. Από το 1995 όμως, οπότε και ξεκίνησε τη δική της παραγωγή καφέδων φίλτρου και espresso έχει δημιουργήσει ένα δυνατό brandname που εγγυάται ποιότητα, γεύση και έντονη απόλαυση.
Εκτός από τη Σόλωνος υπήρχε και ο Σόλωνας: Κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις για τον νομοθέτη της κλασικής αθηναϊκής δημοκρατίας
Ο Σόλωνας έζησε στην Αθήνα τον 6ο αιώνα, ήταν ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαιότητας και έμεινε γνωστός για τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε στο αθηναϊκό πολίτευμα. Γεννήθηκε περίπου το 639 π.Χ. και καταγόταν από πλούσια, αριστοκρατική οικογένεια της Αθήνας. Παρά τις αριστοκρατικές ρίζες ο πλούτος της οικογένειας προερχόταν κατά βάση από το εμπόριο και όχι από την ιδιοκτησία γης, κάτι που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των μεταρρυθμίσεων, αφού ο Σόλωνας δεν ένιωθε αλληλεγγύη για την αριστοκρατική τάξη. Οι μεταρρυθμίσεις του ήταν οικονομικές, πολιτειακές και δικαστικές. Παρακάτω θα αναφερθούν κάποιες από τις πιο σημαντικές.
Στις οικονομικές επίπεδο θέσπισε όλα τα χρέη που συνεπάγονταν απώλεια γης ή προσωπικής ελευθερίας να ακυρώνονται. Αυτό είναι το ριζοσπαστικό μέτρο που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «σεισάχθεια», δηλαδή αποτίναξη του βάρους (σείω που σημαίνει αφαιρώ και άχθος που σημαίνει βάρος). Επίσης, η υποθηκευμένη γη λόγω οικονομικού δανεισμού από τρίτους (κυρίως από αριστοκράτες) επιστρεφόταν πλέον στους γεωργούς. Κατήργησε την υποβάθμιση της πολιτικής ιδιότητας ενός πολίτη στο επίπεδο του δούλου λόγω αδυναμίας πληρωμής του χρέους και αποκαταστάθηκαν όσοι είχαν γίνει δούλοι στο παρελθόν για χρέη. Πλέον, η οικονομική κατάσταση ενός πολίτη αποσυνδεόταν από την πολιτική του ελευθερία. Ακόμη, επειδή η Αθήνα είχε μείνει πίσω στην παραγωγικότητα και την τεχνογνωσία, ενθάρρυνε την μετεγκατάσταση εξειδικευμένων τεχνιτών από άλλες πόλεις στην Αθήνα.
Σε πολιτειακό επίπεδο έκανε διαχωρισμό των Αθηναίων σε τέσσερις τάξεις: η πρώτη ήτανε οι «πεντακοσιοδέμνιοι», η δεύτερη οι «ιππείς», η τρίτη οι «ζευγίται» και η τέταρτη οι «θήται». Στη συνέχεια έστρεψε την προσοχή του σε θέματα που αφορούσαν τη διεύρυνση της λαϊκής κυριαρχίας. Ίδρυσε τη Βουλή των Τετρακοσίων η οποία αποτελούνταν από 100 αντιπρόσωπους από κάθε φυλή. Κατά πάσα πιθανότητα οι 400 αντιπρόσωποι προέρχονταν από τις τρεις ανώτερες τάξεις. Με την μετάθεση καθηκόντων από τον Άρειο Πάγο στην Βουλή, ευελπιστούσε να αποδυναμώσει το «κάστρο» της αριστοκρατικής τάξης, τον Άρειο Πάγο. Επίσης, προχώρησε στην ενίσχυση του ρόλου της Εκκλησίας του Δήμου. Μετέφερε σε αυτήν την αρμοδιότητα εκλογής των αρχόντων, που ως τότε είχε ο Άρειος Πάγος. Η Εκκλησία του Δήμου ήταν πλέον ανοιχτή στα άρρενα μέλη όλων των κοινωνικών τάξεων, συμπεριλαμβανομένων των «θητών». Αν και επρόκειτο για ένα βαθιά δημοκρατικό μέτρο, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ορισμός των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης γινόταν από την «αριστοκρατεικότερη» Βουλή των Τετρακοσίων.
Σε δικαστικό επίπεδο έκανε κάποιες από τις πιο ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις του: εισήγαγε ένα νέο δικαστικό σώμα, την Ηλιαία, με το οποίο μέλη και από τις τέσσερις κοινωνικές τάξεις είχαν το δικαίωμα να εκλέγονται ως ένορκοι. Επίσης, επιτρεπόταν σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικής καταγωγής, να ασκούν έφεση ενάντια σε οποιαδήποτε απόφαση των αρχόντων του Αρείου Πάγου.
Το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Διόπτρα είναι μια γωνιά πολιτισμού στη Σόλωνος
Από τον Μάιο του 2019 η Διόπτρα έφερε στο κέντρο της Αθήνας όλους τους τίτλους της οργανωμένους σε ράφια, δημιουργώντας παράλληλα μια λέσχη ανάγνωσης σε έναν χώρο στον οποίο μπορείς να κάτσεις με ησυχία και να διαλέξεις ό,τι θέλεις να κοσμεί τη δική σου βιβλιοθήκη.
Ωκύτυπον: Η Σόλωνος καμαρώνει για το πιο κλασικό τυπογραφείο
Στο δρόμο που μυρίζει φρεσκοτυπωμένο χαρτί και μελάνι που ακόμη στεγνώνει, θα βρεις το Ωκύτυπον που μετράει χρόνια στον τομέα των εκτυπώσεων να δουλεύει πυρετωδώς για εκδηλώσεις, εκτυπώσεις και άλλες ιδέες που μπορεί να έχουμε.