«Η Δολοφονία του Μαρά» του Πέτερ Βάις | Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος

Σε μετάφραση Μάριου Πλωρίτη, σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη και μουσική Δήμητρας Γαλάνη, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, για πρώτη φορά, ανεβάζει με έναν εξαιρετικό σαρανταμελή θίασο Πέτερ Βάις.

Η παράσταση «Η Δολοφονία του Μαρά» κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 19 Νοεμβρίου, στις 21.00 στο Θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.

Πρόκειται για μια παράσταση «θεάτρου μέσα στο θέατρο», με τους ήρωες που εν έτη 1964 δημιούργησε ο Πέτερ Βάις, να δίδουν ως τρόφιμοι του ψυχιατρικού ασύλου του Charenton το 1808, με την καθοδήγηση του Μαρκησίου Ντε Σαντ, παράσταση με θέμα την δολοφονία ενός εκ των πρωταγωνιστών της Γαλλικής Επανάστασης, του αρχιεπαναστάτη Ζαν Πωλ Μαρά, από την Σαρλόττα Κορνταί στις 13 Ιουλίου του 1973.

«Αυτό που έχει σημασία είναι να σπρώξετε στα άκρα τον εαυτό σας. Να φέρετε τα μέσα έξω, ώστε να μπορέσετε να δείτε τον κόσμο με καινούρια μάτια» (Ζαν Πωλ Μαρά)

Με τη Δολοφονία του Μαρά, ο Πέτερ Βάις στρέφεται στο πολιτικό θέατρο και βρίσκεται ένα βήμα πριν το πέρασμα στη συγγραφή των καθαρά στρατευμένων έργων. Η παράσταση του Πήτερ Μπρουκ στη δεκαετία του ’60 θεωρήθηκε από τις μεγαλύτερες καινοτομίες στο θεατρικό γίγνεσθαι. Ωστόσο, το κείμενο αυτό θέτει ανοιχτά τον προβληματισμό της επανάστασης ως δίλημμα μεταξύ κοινωνικής και ατομικής ελευθερίας. Ταυτόχρονα, εισάγει ερωτήματα που προκύπτουν πάνω στη λεπτή γραμμή μεταξύ της πάλης για ελευθερία και τον ρόλο της βίας στην κατάκτηση (ή στη διατήρηση) θεμελιωδών δικαιωμάτων:
Μαρά: «Μην τους πιστεύετε όταν σας χτυπάνε φιλικά στην πλάτη και λένε πως δεν υπάρχουν πια διαφορές ανάμεσά σας πως δεν αξίζει να μιλάμε πια γι’ αυτές και να φιλονικούμε […]
γιατί ίσα ίσα τότε βρίσκονται στο κορύφωμα της δύναμής τους»

Έργα του Πέτερε Βάις στις ελληνικές σκηνές δεν ανεβαίνουν τακτικά. Η πρώτη παράσταση στην Ελλάδα δόθηκε από το Θέατρο Τέχνης το 1966. Ακολούθησε, το 1989 η σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη στο Εθνικό Θέατρο για την οποία ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» είχε αναφέρει:
«Ο Δαμάτης δούλεψε με τον καθένα ξεχωριστά και με όλους μαζί και δεν κυριαρχήθηκε με την επαγγελματική διαστροφή περί «μπούγιου». Έστησε ανθρώπους με ιδιαιτερότητες και απεικόνισε έναν ολόκληρο κόσμο».

Στο ΚΘΒΕ ανεβαίνει πρώτη φορά φέτος, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως, κανένα άλλο έργο του συγγραφέα δεν παρουσιάστηκε νωρίτερα στις σκηνές του.

Σύμφωνα με τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του ΚΘΒΕ Νίκο Κολοβό «Ήταν ευδόκιμος ο χρόνος του ανεβάσματος μιας τόσο μεγάλης παραγωγής θα αναρωτηθεί κανείς; H Επανάσταση στην οποία πολύμηνα όλοι κληθήκαμε να προβούμε, εν μέσω πανδημίας για το κατάκτημα της ελευθερίας έκφρασης που μετουσιώνεται σε θεατρική πράξη, με σημαία την ατομική και κατ’ επέκταση τη συλλογική ευθύνη, συμπλέει τόσο με το διαχρονικό ζήτημα που θίγει ο Βάις στη «Δολοφονία του Μαρά». Ένα επίκαιρο σχόλιο αιχμής για τις συγκρούσεις που ανακύπτουν μεταξύ των ορίων της ατομικής μας ελευθερίας έναντι του κοινωνικού καθήκοντος σε στιγμές βαρύνουσες ιστορικά»

Ο Συγγραφέας
Γεννήθηκε στη Γερμανία το 1916. Από το 1939 ζει στη Στοκχόλμη όπου και αποκτά τη σουηδική υπηκοότητα. Στρατευμένος συγγραφέας, εμπλέκονταν ενεργά στην πολιτική ζωή, λαμβάνοντας ξεκάθαρες θέσεις με δημόσιες τοποθετήσεις. «Η Δολοφονία του Μαρά» τον έκανε γνωστό, κυρίως μέσω της εξαιρετικής σκηνοθεσία του Πήτερ Μπρουκ θεατρικά, που εν συνεχεία μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη, σημειώνοντας τεράστια επιτυχία. Με έντονες επιρροές από το θέατρο του Μπρεχτ, αλλά και του Αρτώ, ο Πέτερ Βάις δημιούργησε το προσωπικό του στυλ γραφής, το οποίο έως και σήμερα μας κάνει να επαναπροσδιορίσουμε και να επανατοποθετηθούμε γύρω απ’ τις βεβαιότητές μας.

Σκηνοθετικό σημείωμα
Είναι αργά ή προλαβαίνουμε;
…ακόμα κι οι λιγοστοί που ξεσηκώθηκαν να φέρουν την παγκόσμια αρμονία μαλλιοτραβιούνται και για μικροπράματα γίνονται εχθροί θανάσιμοι…Λόγια και σκέψεις του συγγραφέα Πέτερ Βάις, διά στόματος Μαρκήσιου Ντε Σαντ, στο έργο του «Η Δολοφονία του Μαρά». Πολλές φορές ακούω− και έχω χρησιμοποιήσει και εγώ ο ίδιος την έκφραση− «σύγχρονο έργο, επίκαιρο, είναι σαν να μιλάει για το σήμερα ενώ έχει γραφτεί…». Τα τελευταία χρόνια συμπέρανα πως αυτό το σύγχρονο και επίκαιρο δεν οφείλεται σε κάποιο χάρισμα του καλού συγγραφέα να προβλέπει το μέλλον, όσο στην εξαιρετική αντίληψή του να παρατηρεί ανθρώπους και γεγονότα της εποχής του. Ως εκ τούτου, δεν είναι το έργο επίκαιρο, αλλά το ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα, επί της ουσίας, στις πράξεις και στην πολυπλοκότητα του σοφού εξολοθρευτή homo sapiens. Τώρα, λοιπόν, που προκύπτει, για ακόμα μια φορά, η επιβολή μιας παγκόσμιας εξουσίας και οι μεγαλοεταιρίες μαζί με τους «ισχυρούς» του κόσμου μας εξαναγκάζουν να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση– Αναρχία, διάλυση, πανδημίες και εύκολοι θάνατοι κυρίες και κύριοι, ή Ασφάλεια και το αναγκαίο στρατοκρατούμενο διαδικτυακό κράτος που θα μας διαφυλάξει από όλα αυτά;- το έργο «Η Δολοφονία του Μαρά» του Πέτερ Βάις συνεχίζει να μας δείχνει τον φαύλο κύκλο των προβλημάτων του κόσμου. Ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται αέναος, σκοτεινιάζοντας τον ορίζοντα κι οδηγώντας, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, σε κατασκευασμένα αδιέξοδα. Σήμερα, λοιπόν, τώρα, που σε όλον τον πλανήτη συνηθίσαμε τα σιδερένια χέρια του κράτους, τη βία και τις φονικές πρωτοβουλίες της αστυνομίας−και όχι μόνο– αποδεχτήκαμε την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας, αποκοιμιόμαστε παρέα με την ευτέλεια μιας εκπομπής στην τηλεόραση και βουλιάζουμε στον συνεχή εκφοβισμό για πολέμους, πείνα και καινούργιους ιούς και πανδημίες, το έργο «Η Δολοφονία του Μαρά» μας «προειδοποιεί» να μην υποχωρήσουμε στο Α π ό λ υ τ ο− κάθε είδους −που ακούγεται, λέγεται και θέλει να επιβληθεί άνευ όρων. Κι αν ο συγγραφέας της Δολοφονίας πιστεύει πως: «…όσο και να πασχίζουμε να οραματιστούμε τους νέους καιρούς, αυτοί θα ξεπηδάνε μέσα από τις αδέξιες πράξεις μας…», παρόλα αυτά, μας παροτρύνει πως είναι ζωτική ανάγκη να ξαναδούμε τον κόσμο απ’ την αρχή, να ιεραρχήσουμε αλλαγές που επείγουν, αλλαγές που δεν θα περιφρονούν, δεν θα καταδικάζουν το σύνολο για την ευζωία των ολίγων, όπως και δεν θα περιφρονούν τους ολίγους για όποιο συμφέρον και καθησυχασμό του συνόλου. Συνύπαρξη και διασφάλιση για όλους. Και να θυμόμαστε, η ελευθερία και η διαχείριση του εαυτού μας είναι δικαίωμα και ύψιστο αγαθό που κατακτήθηκε με σκληρούς αγώνες και πολλούς θανάτους. Η ελευθερία είναι μια δύναμη που ανήκει στον άνθρωπο και που του επιτρέπει να ενεργεί χωρίς να βλάπτει τα δικαιώματα του άλλου. Για πηγή της έχει τη φύση, για κανόνα της τη δικαιοσύνη και για προστασία της τον νόμο. Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1793.
Κοραής Δαμάτης

Συντελεστές

Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης
Σκηνοθεσία- Κίνηση: Κοραής Δαμάτης
Σκηνικά: Ανδρέας Βαρώτσος
Κοστούμια-Γλυπτικές μάσκες: Άννα Μαχαιριανάκη
Μουσική: Δήμητρα Γαλάνη
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου
Α΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Αντρέας Κουτσουρέλης
Β΄ Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης
Βοηθός ενδυματολόγου: Δανάη Πανά
Βοηθός κινησιολόγου: Ευανθία Σωφρονίδου
Υπεύθυνη φροντιστηριακού υλικού: Χαρά Αργυρούδη
Βοηθός φωτιστή: Στάθης Φρούσσος
Οργάνωση παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Σχεδιασμός δημιουργικού: Σιμώνη Γρηγορούδη

Διανομή

Κώστας Σαντάς: Μαρκήσιος Ντε Σαντ
Δημήτρης Σιακάρας: Ζαν Πωλ Μαρά
Άννη Τσολακίδου: Σιμόνη Εβράρ
Μαριάννα Πουρέγκα: Σαρλόττα Κορνταί
Ορέστης Παλιαδέλης: Ντυπερρέ
Δημήτρης Μορφακίδης: Ζακ Ρου
Θάνος Φερετζέλης: Τελάλης
Δημήτρης Τσιλινίκος: Κουλμιέ
Γιολάντα Μπαλαούρα: Κυρία Κουλμιέ

Τραγουδιστές: Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Σοφία Καλεμκερίδου, Νίκος Καπέλιος, Νίκος Κουσούλης.

Ασθενείς: Λευτέρης Αγγελάκης, Λουκία Βασιλείου, Μάνος Γαλανής, Ελένη Γιαννούση, Γιάννης Γκρέζιος, Λευτέρης Δημηρόπουλος, Στέλιος Καλαϊτζής, Γιάννης Καραμφίλης, Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Μαρία Μπενάκη, Χρίστος Νταρακτσής, Σταυριάνα Παπαδάκη, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Κατερίνα Σισίννι, Ευανθία Σωφρονίδου, Φωτεινή Τιμοθέου, Νίκος Τσολερίδης.

Συμμετέχουν επίσης: Τίμος Αρχοντίδης, Δημήτρης Δανάμπασης, Ευάγγελος Δρούγκας, Κατερίνα Ζησκάτα, Αλέξανδρος Καλτζίδης, Χρυσοβαλάντης Νέστωρας, Θεοχάρης Παπαδόπουλος.

Πληροφορίες
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών
Πρεμιέρα: Παρασκευή 19 Νοεμβρίου, 21.00
Παραστάσεις: Τετάρτη, Κυριακή (19.00), Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο (21.00).
Προπώληση: www.ntng.gr | VIVA.GR | 11876 |WIND
Κεντρικό Εκδοτήριο Βασιλικού Θεάτρου:
Δευτέρα – Κυριακή (08:30-21:30)
Εκδοτήριο ΕΜΣ:
Τετάρτη- Κυριακή (14.00- 22.00)
Εκδοτήριο Μονής Λαζαριστών:
Τετάρτη- Κυριακή (14.00- 22.00)
Εκδοτήριο ΚΘΒΕ Πλατείας Αριστοτέλους:
Τρίτη- Σάββατο (11:00-19:00)
Γενική είσοδος: 13€
Άνω των 65 ετών: 10€
Εκπτωτικό Εισιτήριο 8€ (θέσεις Α’ εξώστη, Φοιτητικό/ πολύτεκνοι) – Θέσεις Β’ Εξώστη 5€
Ομαδικό εισιτήριο (για κρατήσεις άνω των 10 ατόμων): 8€. Απαραίτητη η προαγορά των εισιτηρίων, κατόπιν τηλεφωνικής κράτησης (Δευτέρα- Παρασκευή, πρωινές ώρες τηλ.: 2315200012).
Άνεργοι: 5€
ΑΜΕΑ: Δωρεάν με έκδοση εισιτήριου από τα ταμεία έως και 2 ώρες πριν από την παράσταση αυστηρά, με την επίδειξη σχετικής κάρτας.
Ατέλειες: Δωρεάν 10 θέσεις ανά παράσταση με έκδοση εισιτήριου από τα ταμεία έως και 2 ώρες πριν από την παράσταση αυστηρά

*Οι σκηνές του ΚΘΒΕ λειτουργούν ως covid free χώροι για θεατές που έχουν εμβολιαστεί και με τις δύο δόσεις του εμβολίου κατά της COVID-19 ή έχουν νοσήσει εντός του τελευταίου εξαμήνου. Για την είσοδό σας στην παράσταση είναι απαραίτητη η επίδειξη πιστοποιητικού πλήρους εμβολιασμού, είτε πιστοποιητικού νόσησης καθώς και πιστοποιητικού ταυτοπροσωπίας (αστυνομική ταυτότητα, διαβατήριο, δίπλωμα οδήγησης). H προσέλευση ανηλίκων (από 12 και άνω) προϋποθέτει την επίδειξη πιστοποιητικoύ εμβολιασμού ή νόσησης και ανηλίκων (από 4 έως 11 ετών) αρνητικού self test με ισχύ 24 ωρών.

*Οι πρόβες και οι βιντεοσκοπήσεις του έργου, πραγματοποιήθηκαν κατόπιν ειδικής άδειας της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας, και έλαβαν χώρα με αυστηρή τήρηση από πλευράς συντελεστών όλων των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων ασφάλειας αφού προηγουμένως διενεργήθηκαν και όλα τα απαιτητά covid test.