O πόλεμος στην Ουκρανία σε έναν διαιρεμένο κόσμο

Στις 2 Μαρτίου η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ συνήλθε σε έκτακτη σύνοδο για να εγκρίνει ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα που καταδικάζει την επέμβαση της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου στην Ουκρανία.

Γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς, Συντονιστής geoeurope.org

Υπερψήφισαν το ψήφισμα 141 χώρες, 5 ψήφισαν κατά, 35 απείχαν και 12 δεν ψήφισαν. Ελλείψει αξιόπιστης δημοσκόπησης των 7,9 δισεκατομμυρίων ανθρώπων του κόσμου, αυτή η ψηφοφορία μπορεί να καταδεικνύει το πώς κινείται η πλειοψηφία της ανθρωπότητας.

Η ψήφος ανάλογα με τον πληθυσμό

Από τους 7.934.000.000 ανθρώπους του κόσμου, το 58.5% ζει σε χώρες που δεν υποστήριξαν το ψήφισμα και το 41.5% ζει σε χώρες που το έκαναν. Χώρες του ΝΑΤΟ από την μια πλευρά και από την άλλη πλευρά η Ρωσία, η Αρμενία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν (όλες οι χώρες του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας). Οι χώρες που ψήφισαν υπέρ, έχουν πληθυσμό 3.289.310.000 άτομα. Οι χώρες που δεν υποστήριξαν το ψήφισμα έχουν πληθυσμό 4.644.694.000 άτομα.

Η ψήφος ανάλογα με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ

Όλες οι χώρες στο πρώτο τρίτο της κατάταξης με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας και όλων των χωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος. Από τις χώρες που δεν ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος, οι περισσότερες κατατάσσονται στην κατηγορία των φτωχότερων στον κόσμο.

Αν εξετάσουμε τις χώρες με βάση το σχήμα κέντρο-περιφέρεια, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Κάθε χώρα του κέντρου, δηλαδή οι Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Καναδάς, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ιαπωνία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σιγκαπούρη, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, ψήφισε υπέρ του ψηφίσματος και κάθε χώρα που δεν το ψήφισε βρίσκεται είτε στην περιφέρεια, είτε σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η Ρωσία ή η Κίνα, στην ημιπεριφέρεια.

Η ψήφος ανάλογα με το χρώμα

Από τα 7.934.000.000 άτομα στον κόσμο, τα 1.136.160.000 ζουν σε αυτές που συνήθως αναγνωρίζονται ως «λευκές χώρες», με περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, οι «λευκές χώρες», κατά πληθυσμό, αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των συνολικών ψήφων υπέρ του ψηφίσματος. Αυτή η «λευκή ψήφος» αντιστοιχεί σε κάθε μία από τις βασικές χώρες του κέντρου (εκτός από τη Σιγκαπούρη και την Ιαπωνία). Σύγκριση: Το 97% του πληθυσμού στις χώρες που δεν ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος ζει σε «έγχρωμες χώρες». Μόνο η Ρωσία, η Λευκορωσία και η Αρμενία (που δεν ψήφισαν υπέρ του ψηφίσματος) έχουν κυρίαρχους πληθυσμούς που ταξινομούνται ως «λευκοί».

Επομένως, οι «λευκές χώρες» υπερεκπροσωπούνται στην ομάδα που ψήφισε υπέρ του ψηφίσματος (30% έναντι 15% σε παγκόσμιο επίπεδο) και υποεκπροσωπούνται στην ομάδα που δεν το ψήφισε (3% έναντι 15% σε παγκόσμιο επίπεδο).

Η ψήφος και η παγκόσμια ισχύς

Υπέρ του ψηφίσματος τοποθετήθηκε ολόκληρη η Δύση, η οποία έδειξε μια στάση ενότητας. Από την πλευρά της, η Ρωσία συσπείρωσε στη μη ψήφιση του συγκεκριμένου ψηφίσματος χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, το Ιράν και η Νότιος Αφρική. Δηλαδή, την πλειοψηφία των BRICS.

Στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, που αποτελεί το κέντρο βάρους της παγκόσμιας σκηνής για τον 21ο αιώνα, οι στάσεις διχάστηκαν. Υπέρ του ψηφίσματος τάχθηκαν 14 χώρες, ενώ 12 χώρες δεν στήριξαν το ψήφισμα.

Η ίδια διαίρεση παρατηρείται και στον ανερχόμενο πόλο του διεθνούς συστήματος, την Αφρική. Εδώ, 28 χώρες τάχθηκαν υπέρ του ψηφίσματος, ενώ 26 χώρες δεν στήριξαν το ψήφισμα.

Η λίστα των κυρώσεων

Εκτός από την καταδίκη της Ρωσίας με βάση το ψήφισμα του ΟΗΕ, μια σειρά χώρες επέβαλαν κυρώσεις, κυρίως οικονομικής φύσης, στη Ρωσία. Η λίστα των χωρών που επέβαλαν κυρώσεις περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, τα 27 κράτη της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο (συμπεριλαμβανομένου του Τζέρσεϋ, της Ανγκουίλα, των Βρετανικών Παρθένων Νήσων και του Γιβραλτάρ), την Ουκρανία, το Μαυροβούνιο, την Ελβετία, την Αλβανία, την Ανδόρα, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, το Μονακό, τη Νορβηγία, το Σαν Μαρίνο, τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία, τη Μικρονησία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σιγκαπούρη και την Ταϊβάν (που θεωρείται έδαφος της Κίνας, αλλά κυβερνάται από τη δική της διοίκηση από το 1949).

Ενώ, όμως, στο θέμα της στήριξης του ψηφίσματος του ΟΗΕ, οι χώρες της Δύσης έδειξαν μια ενότητα, στο θέμα των κυρώσεων, αυτή η ενότητα υποχώρησε. Το Ισραήλ και η Τουρκία αρνήθηκαν να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία. Μεγαλύτερο πρόβλημα δημιουργεί η στάση της Τουρκίας, η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, του οποίου αμαυρώνει την εικόνα ως ισχυρής και ενιαίας συμμαχίας.

Η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών της ημιπεριφέρειας και της περιφέρειας δεν θέλησαν ή δεν είχαν κάποιο συμφέρον να εμπλακούν με τις διαδικασίες των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Εδώ φάνηκε ότι οι χώρες του κέντρου ή αλλιώς του Βορρά, δεν διαθέτουν τις δυνατότητες να επιβάλουν τις κατευθύνσεις που επιθυμούν στις χώρες του παγκόσμιου Νότου.

Ο παγκόσμιος Βορράς της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας δεν αντιπροσωπεύει τον κόσμο ως προς τον πληθυσμό, τα δημογραφικά στοιχεία και τον πλούτο. Παράλληλα, αυτός ο παγκόσμιος Βορράς δεν συνδιαλέγεται με άλλους για θέματα ειρήνης, πολέμου, δικαιοσύνης και διεθνούς δικαίου. Ο παγκόσμιος Νότος έχει προσπαθήσει πολλές φορές να συνδιαλλαγεί με τον παγκόσμιο Βορρά, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

Αφού, όμως, ο παγκόσμιος Βορράς δεν μπορεί να ακούσει τις λέξεις, ίσως μπορεί να ακούσει την κραυγή των αριθμών