Οι «χαρακτήρες» είναι δύναμη – Από το Π έως το Υ | (τ.98, επετειακό)
Είκοσι τέσσερα γράμματα, εκατόν έντεκα λέξεις που επιχειρούν να γίνουν νοήματα, τριάντα δύο άνθρωποι και έντεκα αφιερώσεις. Φαίνεται κάπως χαοτικό, αλλά η πόλη είναι δύσκολο πράγμα.
Στο τέλος της ημέρας η επίγευση μετράει. Αυτό που μένει βαθιά μέσα σου. Χωρίς ιεραρχήσεις, λογικά επακόλουθα και ηθικά διδάγματα.
Σε αυτό το λεξικό της Πόλης στοιβάζονται δικά μας κείμενα από όλη αυτήν τη δεκαετία και κείμενα που έγραψαν συνεργάτες της εφημερίδας.
Δεν προσανατολίζονται προς το έντυπο αλλά προς την Πόλη, τους ανθρώπους της και τις καταστάσεις.
Αυτή η διασπασμένη χρονικά και θεματικά ύλη, αυτό το ψηφιδωτό από χαρακτήρες εικόνες, κείμενα και πρόσωπα, όλα αυτά λοιπόν ενώνονται, τουλάχιστον στο δικό μας μυαλό.
Δημιουργούν έννοιες και τελικά πραγματικότητες.
Ευχαριστούμε όλους όσοι πήραν μέρος και σε αυτό το ταξίδι των λέξεων.
Από το A έως το Ε
Από το Ζ έως το Κ
Από το Λ έως το O
Π
πάρτι
Τεύχος 23 | Φεβρουάριος 2016
Για πάρτιιιιι σου ρε!
Η συνάθροιση νέων υπό μουσικής υπόκρουσης ανά τις δεκαετίες. Ένα τίμιο πάρτι, που σέβεται τον εαυτό του, ανεξαρτήτως δεκαετίας, πρέπει να έχει κάποια πράγματα: χορό, αλκοόλ και ερωτικά δρώμενα. Άνευ αυτών, είναι μια ξενέρα που κανείς δε θα θυμάται την επόμενη μέρα. Αν είναι μπλουζ ή σέικ, αν είναι κρασί ή βότκα, αν είναι χωρισμοί ή μπερδέματα, είναι παντελώς αδιάφορο. Η συνάθροιση ξεκινά για πάρτηηηηη μας!!!
«Εάν πας σε ένα πάρτι με παρέα, τότε στόχος είναι να φύγεις μόνος σου. Εάν πας μόνος σου, ο στόχος είναι να φύγεις με παρέα».
Από τον κανονισμό πάρτι 1980.
παντζούρια
Οι φύλακες των κόσμων. Το δικό μου από το κοινό. Η μέρα από τη νύχτα. Η δροσιά από τον καύσωνα. Το σπίτι από το ξένο έδαφος. Η τελετουργία του πρωινού στο τρίξιμό τους. Η καλημέρα του γείτονα και η φασαρία από τη λαϊκή στο άνοιγμά τους. Και κείνα, τα πιο επικίνδυνα όλων, που μένουν πάντα κλειστά, σφραγίζοντας καλά τα επώδυνα μυστικά τους.
παρέες
Την ιστορία τη φτιάχνουν οι παρέες. Και την ιστορία της πόλης. Οι παρέες οργώνουν την πόλη και τους δρόμους της. Ξετρυπώνουν μέρη, δημιουργούν αναμνήσεις, σηματοδοτούν τόπους. Στην εποχή του Ίντερνετ, οι παρέες θα υπάρχουν ή θα είναι ειδοποιήσεις στο Instagram; Κι αυτή η ατέλειωτη αστική μοναξιά, θα απαλύνεται ανάμεσα στις συντροφιές;
πεζοδρόμια
Χρήστος Γιοβανόπουλος
Δεκαετίες οργώνεις την Αθήνα με παπί. Την ξέρεις, νομίζεις, απέξω κι ανακατωτά. Γίνεσαι πατέρας και στα οχήματα της φαμίλιας προστίθεται το καροτσάκι. Από το δρόμο βρίσκεσαι στο πεζοδρόμιο. Κολλημένος όχι από κίνηση, αλλά από κολόνες, κάδους, δέντρα, ΚΑΦΑΟ, τραπεζάκια, περίπτερα, πέργκολες, παρατημένα παπάκια, σταθμευμένα αυτοκίνητα, σκαλοπάτια και χαντάκια κάθε είδους και βάθους και… και… σε πεζοδρόμια δυο τρία πλακάκια πλάτος. Τα σλάλομ με το παπί δεν πιάνουν μία μπροστά στα σλάλομ με καροτσάκι (συχνά σε μία ρόδα). Αν μπορούσαν, τα μωρά θα έβριζαν χειρότερα από τον Έλληνα οδηγό. Μαζί τους ανακαλύπτεις μία πόλη εχθρική στο παιδί. Τα πεζοδρόμια μαρτυρούν μία πολιτεία (με μικρό και μεγάλο Π) που αντιμετωπίζει τα παιδιά όχι σαν πολίτες αλλά, στην καλύτερη, σαν ειδική κατηγορία που πρέπει να «κινείται», όπως και άλλα «πετ», σε προστατευμένους –ποιος προστατεύεται από ποιον άραγε;– χώρους. Που άντε να τους φτάσεις!
Ρ
ροή (όπως λέμε: Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ…)
Δημήτρης Β. Προύσαλης
Ροή: Αν μια λέξη χαρακτηρίζει μια ΠΟΛΗ που ΖΕΙ, ασταμάτητα, αδιάκοπα, συνεχόμενα, εξακολουθητικά κι ανανεωτικά δεν είναι άλλη από το ρήμα «ρέω» στις συναντήσεις του με όλα τα σύνθετα. Κόσμος συρρέει στην πόλη σε πορείες μοναχικότητας και συναπαντήματα από καρδιάς, ο χρόνος ρέει, τα νέα διαρρέουν όλες τις στιγμές και παλιώνουν, ένα συνεχές ποτάμι ιστοριών, ενεργειών, διαθέσεων, προβολών, συναισθημάτων, δημιουργιών και ακυρώσεων, προσδοκιών και ματαιώσεων σε χώματα στεγνά, ανταμώματα με όσα φέρνει η ίδια η ζωή που ποτέ δεν μπαίνει σε παύση, αδιέξοδα στενά και λεωφόροι πολλαπλών ταχυτήτων. Οι άνθρωποι ζουν μέσα στην κίνηση της πόλης κι Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ μέσα από τους ανθρώπους της.
Ραντεβού σε μια ονειρική πόλη!
Γιατί δεν χρειάζονται πάντα ειδικά εφέ για να πηγαίνεις μακρινά ταξίδια με τη φαντασία, ούτε μοδάτοι ήρωες. Οι Λιλιπουπολίτες είναι πρόσωπα κοντινά και αγαπημένα, κρύβονται και μπαινοβγαίνουν από φίλους και συγγενείς, από τα παραμύθια και την πραγματικότητα. Και όταν φτάνει η ώρα που τραγουδάμε «Αντίο Λιλιπούπολη, αντίο, αντίο!» λιγάκι βουρκώνω. Ευτυχώς μένει στο κοντινό ράφι, και μπορούμε να επιστρέψουμε όποτε χρειαστεί.
ρίμες
1. …μια παξιμαδοκλέφτρα, …γυρεύει σούρτα φέρτα
2. …τα παιδιά της γειτονιά σου με πειράζουνε, χασικλή και αλανιάρη με φωνάζουνε
3. …κάτω στον Πειραιά, στα Καμίνια, φτώχεια, καλή καρδιά μα και γκρίνια
4. …να μου το πεις το σ’ αγαπώ και πάλι, να μου το πεις, η αγάπη είναι ζάλη
5. …τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα… του χωρισμού μας έφτασε η ώρα κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.
Ρεμπέτ ασκέρ
Σαν ν’ αντηχεί από κάθε γειτονιά κι ένας ήχος από μπουζούκι, μια φωνή νταλκαδιάρικη ή γάργαρη, μια κιθάρα που τρεμοπαίζει. Είναι παντού σ’ αυτή την πόλη: σε κουτούκια, σε ταβέρνες, στο δρόμο, σε διαμερίσματα. Δυο τρεις καρέκλες, κρασί, παρέα κι όλα συμβαίνουν αλλιώς.
Σ
στάση
Ζωής. Για να πάρεις μια ανάσα. Για να αναστοχαστείς. Στάση λεωφορείου, τρένου, ταξιδιού. Πόσες στάσεις θα κάνεις; Πού θα τις κάνεις; 8.15 στην Αχαρνών τον βλέπεις να περιμένει μαζί σου το λεωφορείο. Δύο χρόνια τώρα. Ξέρεις πότε έχει άδεια ή πότε είναι άρρωστος. Πρέπει να του μιλήσεις πριν απολυθεί και αλλάξει στάση.
σοκάκια, τα ταπεινά
Αυτά που τα λες και καταφύγια, αυτά που θυμίζουν την Αθήνα πριν τη χαώδη ανοικοδόμηση ή που προέκυψαν ακριβώς μέσα απ’ αυτή, αυτά που μοιάζουν μ’ αγκαλιά, αυτά που σίγουρα έχουν μια πολύ όμορφη ή μια πολύ άσχημη ιστορία να διηγηθούν… Πάντως σίγουρα δεν είναι απρόσωπα και αδιάφορα.
σταθμός
Λαρίσης. Ο κεντρικός σταθμός που σε απομακρύνει από την πρωτεύουσα. Ή σε φέρνει πιο κοντά. Είναι θέμα οπτικής. Οι σταθμοί είναι στολίδια, με πινελιές αρχιτεκτονικής που σπάνια παρατηρείς αν αποχαιρετάς. Η Μάνια Παπαδημητρίου είπε κάποτε: «Οι Αθηναίοι κάτι έχουν με τους σταθμούς και τα τρένα. Ξέρετε πόσα τραγούδια έχουν γραφτεί γι’αυτά;»
σινάφια
από τα πιο βαρετά φαινόμενα…
τεύχος 6, ΙΟΥΝΙΟΣ 2013
Κουράστηκα με ένα νεαρό, ερασιτέχνη ηθοποιό (και άνθρωπο) που δεν ήξερε τι φόραγε, γιατί το φόραγε, πώς το φόραγε. Τον κοίταζα και περίμενα. Μήπως τον αδικώ; Κάποιος τον ρώτησε τι ρόλο παίζει. Σαν ένα παγώνι είπε τρεις! Τον τάδε, τον δείνα και (αυτό το τόνισε πολύ) μία αρσενική πόρνη! Ήταν σίγουρος πως έπρεπε να σοκαριστούμε. Τον κοίταξα ξανά. Σοκαρίστηκα από τον ερασιτεχνισμό. Μέρες μετά, ρώτησα μια κοπελίτσα πρώτης λυκείου που παίζει σ’ έναν ερασιτεχνικό θίασο: «Τι είναι το θέατρο για σένα;» Μαζεύτηκε και είπε: «Καταφύγιο!» Την κοίταξα ξανά. Ντράπηκε κάπως και ξαναμαζεύτηκε. Καλή τύχη και στους δύο! Θα τη χρειαστούν, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους.
τεύχος 15 | ΙΟΥΝΙΟΣ 2014
Εμένα τα σινάφια μου θυμίζουν μαύρο στόμα. Μεγάλο που σε τρώει. Σε μασουλάει και σε ηρεμεί. Γιατί σου λέει: «Εδώ ανήκεις!» Και δε σου ζητάει να αλλάξεις, δε σου ζητά να κάνεις πράγματα που δεν ξέρεις να κάνεις. Σε δέχεται, σε αφομοιώνει, γίνεται ΕΣΥ.
σύλλογοι, σωματεία
Μάκης Διόγος
Ερασιτεχνικά σωματεία της Αθήνας που προσπαθούν κάτω από αντίξοες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες να διατηρήσουν τον αθλητισμό στην πόλη. Χωρίς ουσιαστικά καμία στήριξη από το Δήμο της Αθήνας, με εγκαταστάσεις προηγούμενων (πολλών) δεκαετιών οι ερασιτεχνικές ομάδες στην Αθήνα λειτουργούν κυρίως από το μεράκι και την αυταπάρνηση ορισμένων ρομαντικών. Ενδεικτικό της αδιαφορίας για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο είναι ότι η πρωτεύουσα της Ελλάδας διαθέτει στο δήμο της μόλις τρία (αριθμός 3) ποδοσφαιρικά γήπεδα. Στο Ρουφ όπου φιλοξενούνται οκτώ ομάδες, στη Κυψέλη (στην Αλεπότρυπα) που το χρησιμοποιούν άλλοι οκτώ σύλλογοι και στο Γουδή που είναι έδρα τριών ομάδων.
Ευχαριστούμε: Τη Μαντώ με το αεικίνητο βλέμμα και το εκρηκτικό ταμπεραμέντο που πάντα έρχεται και βοηθάει και τον Κώστα Ζαχαράκη με την ανατρεπτική γραφή του!
Τ
ταραχές
στους καλύτερους γιατρούς θα σε πάω
Με πήρα από το χέρι. Με ακούμπησα στοργικά στον ώμο, τόσο όσο χρειάζεται. Με κοίταξα στα μάτια, μου είπα ένα αστείο για να σπάσει ο πάγος και μου είπα με όσο γίνεται πιο σταθεροαποφασιστική φωνή: «Με πήρα τηλέφωνο δεκατέσσερις φορές, γιατί δε μου απάντησα;» Έριξα μια ματιά στις αναπάντητες… Δίκιο είχα. «Δεν το άκουγα. Έκανα μπάνιο, το είχα στο αθόρυβο, το είχα ξεχάσει». «Ήθελα να μου μιλήσω και να πάω μαζί μου για έναν καφέ. Θυμάμαι τότε που πηγαίναμε βόλτα; Που μου κράταγα το χέρι και όλα ήταν αρμονικά; Μου έχω λείψει. Το ξέρω; Μόνο μαζί μου νιώθω έτσι. Με καταλαβαίνω, με ποθώ, μου λείπω!» Ένα μικρό δάκρυ κύλησε στο αριστερό μάτι. Το δεξί μίκρυνε, σκλήρυνε. «Εμείς οι δυο τελειώσαμε, κατάλαβέ με. Με άντεξα όσο μπορούσα, τώρα θέλω να βρω τον εαυτό μου». «Μη μιλάω σκληρά, εγώ με θέλω ακόμα. Ακόμα θυμάμαι τον έρωτα που μου έκανα, την χαλάρωση που μου πρόσφερα, την οικειότητα στην σχέση μας». «Η σχέση μας έκανε τον κύκλο της, ήρθε η ώρα να χωρίσουμε». «Σταμάτα! Σταμάτα τώρα! Με θέλω πολύ! Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εμένα. Μόνο εγώ με αντέχω! Μόνο εγώ είμαι όμορφος! Θα το ξανασκεφτώ τουλάχιστον;» Μια κρύα σιωπή ισοπέδωσε το δωμάτιο. «Πόσο όμορφος είμαι; Πόσο;» «Εντάξει, είμαι όμορφος, αλλά δεν πάει άλλο. Με βαρέθηκα. Με έχω κουράσει, ρε φίλε». Έμεινα μόνος. «Δεν με έχω ανάγκη λοιπόν. Θα προχωρήσω μόνος χωρίς εμένα. Θα πάρω εκδίκηση. Με τρελαίνω, με τρελαίνω πολύ. Στους καλύτερους γιατρούς θα με πάω».
(Αφιερωμένο σε όλους μας και σε όλα όσα καταπιέζουμε!)
Ταβέρνα
αγαπημένο αφιέρωμα με ύλη… να την φας
τεύχος 74 | Φεβρουάριος 2020
Η αξία της ταβέρνας βρισκόταν στην διαδικασία της πολύ ζωντανής συναναστροφής, του απρόβλεπτου, του ανταμώματος, ακόμα και της περισυλλογής των μοναχικών θαμώνων. Με το πέρασμα του χρόνου, το φαγητό πήρε προεξάρχοντα ρόλο, με το κρασί και τη μουσική να συνεχίζουν να κρατούν τα μπόσικα. Ταβέρνα χωρίς μουσική –είτε ζωντανή, είτε από τρανζιστοράκι, κασετόφωνο, ηχεία– δε νοείται μέχρι σήμερα.
τοξική θετικότητα
Στεφανία Τσολάκη
«Σκέψου θετικά!».
Αν οι αναρίθμητοι άνθρωποι που πλασάρουν αυτό το τσιτάτο διέπονταν από θετικότητα, τότε όλα εμείς τα σφουγγαράκια δε θα εισπράτταμε τη μιζέρια τους και τη μικρότητά τους σε μικρές σημαντικές στιγμές της ζωής. Θα βλέπαμε τους φωτεινοπροσωπούληδες και θα ήμασταν χαρούμενοι χωρίς να χρειάζεται να σκεφτούμε… θετικά, γιατί πολύ απλά βγαίνοντας από το σπίτι δε θα είχαμε το φόβο του αδηφάγου τέρατος με το οποίο βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι: τη Μικροψυχία. Κι επιτέλους, πού είναι το κακό στο να θέλει κάποιος να σκεφτεί ότι όλα στο τέλος θα πάνε σκατά;
«Ε, τότε σκέψου θετικά ότι όλα θα πάνε σκατά!»
τοτέμ της πόλης
Υπάρχουν κάτι σημεία που κρύβουν μυστηριώδη ενέργεια. Τα αναγνωρίζεις από την κοσμοσυρροή. Πατάς δίπλα τους και περνάς στο μυθικό επίπεδο της ψυχής και θέλεις να προσκυνήσεις. Εκεί λοιπόν, που μισανοίγεις το μάτι να δεις έναν λαξευμένο οβελίσκο, βρίσκεσαι δίπλα σε ένα παγκάκι (ή σ’ ένα συντριβάνι ή σ’ ένα περίπτερο). Και φυσικά προσκυνάς.
ταχυδρόμοι
Δεν είναι τυχαίο που οι ταχυδρόμοι είναι είδος υπό εξαφάνιση. Το μυαλό όλων θα πάει στην ψηφιακή ζωή και στους ηλεκτρονικούς, πλέον, τρόπους συνδιαλλαγών που έχουν μειώσει δραστικά γράμματα και φακέλους. Αλλά όχι! Ο λόγος που οι ταχυδρόμοι όλο και λιγοστεύουν είναι γιατί με τις τιμές των πάσης φύσεως λογαριασμών ξέρουν ότι θα την «πέφταμε» σ’ αυτούς κάθε φορά που θα τους βλέπαμε να πλησιάζουν την είσοδο της πολυκατοικίας με τους φακέλους ανά χείρας. Γιατί ως γνωστόν, άλλοι φταίνε κι άλλοι τ’ ακούνε, γενικώς.
*Ευχαριστούμε τον Λέανδρο Σλάβη, ένανπολυσύνθετο άνθρωπο με συγκροτημένη γνώμη, πάντα στις επάλξεις του εντύπου.
Υ
υλικά ίχνη
τεύχος 97 | ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2022
Η Πόλη Ζει είναι ο τίτλος του εντύπου μας, και η έκφραση που συμπυκνώνει τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε την καθημερινότητα και την ιστορία. Η πόλη ζει, γιατί εξελίσσεται, υπάρχει, ούσα διαμορφωμένη από ανθρώπους, ιστορίες, πληγές και εικόνες. Η πληγή που άνοιξε στη χρονολογία 1940-44 με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά έχει μείνει ακόμη στις ψυχές και στις ιστορίες, στο συλλογικό ασυνείδητο της πόλης και της χώρας ολόκληρης, ακόμη κι αν η γενιά που έζησε τότε έχει σιγά σιγά φύγει. Στην πόλη εγκολπώνονται όμως υλικά σημάδια, αποτυπώματα τραυμάτων που –θέλουμε δε θέλουμε– έχουμε βιώσει ως λαός. Πολλές φορές συμπεριφερόμαστε λες και θέλουμε να ξεχάσουμε. Γιατί όμως; Οι μνήμες έχουν βάρος που σε τσακίζει, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να προχωράς μπροστά χωρίς αυτό το τσάκισμα. Διότι τσάκισμα σημαίνει γνώση.
υστερόγραφα
Ένα κείμενο που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να τελειώνει με ένα ή τρία υστερόγραφα. Μονός αριθμός. Κι ένα υστερόγραφο που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να θυμίζει τίτλο ενός νέου κειμένου. Προσοχή στα υστερόγραφα, λοιπόν.
Από τους «Κανόνες της ορθής δημοσιογραφίας» του Ερνέστο, 1784.
υψικάμινος
«Είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας»*. Οι υψικάμινοι μυρίζουν ακόμη χαλκό και μόλυβδο που λιώνεται στις εργατικές συνοικίες. Καμίνια, Γαλάτσι, Γκάζι. Η παλιά Αθήνα των χεριών και της κομμένης ανάσας. Να μοχθεί, αλλά να ζει. Γίνεται αξιοθέατο, πολιτιστικός χώρος, κρατάει το παρελθόν, κλείνει το μάτι στο παρόν. Εντός του μέλλοντος.
*Υψικάμινος, Ανδρέας Εμπειρίκος
υστερία
Θανάσης Βέμπος
Υστερία παντού. «Μασκοφιμωτράκηδες» και «κορωνοφοβικοί» εναντίον «ανάλγητων» και «αρνητών». Υστερισμός μεταξύ «βαξινάκηδων» και «εμβολιοφοβικών». Υστερισμός μεταξύ «σωστοπλευροϊστοριάκηδων» και «πουτινολάγνων». Υστερισμός μεταξύ «λαθρολάγνων» και «ελληναράδων», μεταξύ «εθνομηδενιστών» και «πατριδοκάπηλων». Υστερισμός με την επιδημία των κατηγοριών για σεξουαλική παρενόχληση, ενδοοικογενειακή βία, παιδική κακοποίηση. Ο Υστερικός Ηθικός Πανικός εξαπλώνεται παντού, σαν τοξικό νέφος. Υστερική διαμάχη μεταξύ βίγκαν και μη βίγκαν. Υστερική κόντρα μεταξύ «κτηνολάγνων» και «ζωοφοβικών». Υστερική σύγκρουση μεταξύ «μετωπολογικάριων» και «ψεκασμένων». Οι σπόροι για έναν εμφύλιο πόλεμο σε πολύ θεμελιώδες επίπεδο έχουν ήδη αρχίσει να φυτρώνουν, δυναμιτίζοντας φιλίες, σχέσεις, οικογένειες, συνεργασίες, παρέες. Η Υστερία αντικατέστησε την Ιστορία. Με τσ’ υγείες μας.