Μπορούμε να το κάνουμε

Στις 15 Φεβρουαρίου 1943 εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε εργοστάσιο της Westinghouse Electric, η αφίσα με τον τίτλο «Μπορούμε να το κάνουμε», μια από τις πιο γνωστές αφίσες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Γράφει ο Βαγγέλης Χωραφάς, Συντονιστής geoeurope.org

Δημιουργός της ο J. Howard Miller, ο οποίος το 1942 φιλοτέχνησε μια σειρά από αφίσες για να χρησιμοποιηθούν στα εργοστάσια της εταιρείας. Ο στόχος ήταν η ανύψωση του ηθικού των εργατριών στην πολεμική παραγωγή, η μείωση των απουσιών, η συνεννόηση με την διοίκηση της εταιρείας και η επικράτηση εργασιακής ειρήνης. Η κάθε μία από τις περισσότερες από 42 αφίσες της σειράς, θα εμφανίζονταν στο εργοστάσιο για 15 ημέρες και μετά θα την αντικαθιστούσε η επόμενη. Τα συγκεκριμένα εργοστάσια κατασκεύαζαν πλαστικές επενδύσεις για κράνη.

Τυπώθηκαν περίπου 1.800 αφίσες «Μπορούμε να το κάνουμε», οι οποίες αφού έκαναν τον κύκλο τους, αποσύρθηκαν. Το έργο εξαφανίστηκε για περίπου 4 δεκαετίες.

ΟΙ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

Κατά την διάρκεια του πολέμου η αφίσα «Μπορούμε να το κάνουμε» δεν συνδέθηκε ποτέ με το τραγούδι, ή τον ομώνυμο πίνακα με τίτλο “Rosie the Riveter”. Την εποχή εκείνη το όνομα/παρατσούκλι Ρόζι, δίνονταν στις γυναίκες που δούλευαν σε πολεμικά εργοστάσια. Η «Ρόζι η καρφωτής (ή πριτσιναδόρος)» ένα εμβληματικό έργο του Norman Rockwell, εμφανίστηκε στην εφημερίδα Saturday Evening Post στις 29 Μαΐου 1943 και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα από τις αμερικανικές αρχές κατά την διάρκεια του πολέμου. Αργότερα, κάποιοι συνέδεσαν την Ρόζι με την αφίσα «Μπορούμε να το κάνουμε» και αυτή η σύγχυση εξακολουθεί να αναπαράγεται μέχρι σήμερα.

Το 1984, μια πρώην εργάτρια στην πολεμική βιομηχανία, η Geraldine Hoff Doyle, βλέποντας μια φωτογραφία μιας εργάτριας που δούλευε σε τόρνο, ισχυρίστηκε ότι ήταν αυτή. Το 1994, όταν είδε την αφίσα θεώρησε ότι προέρχονταν από την φωτογραφία στην οποία απεικονίζονταν η ίδια. Οι προθέσεις της δεν ήταν κακόβουλες, απλά θεώρησε ότι η ίδια απεικονίζονταν σε μια φωτογραφία που χρησιμοποίησε ο Miller για την αφίσα. Ωστόσο, ο καθηγητής James Kimble το 2015, εντόπισε την εργάτρια της φωτογραφίας, την Naomi Parker. Οι φωτογραφίες της Naomi Parker που δούλευε στον τόρνο και της αδερφής της, δημοσιεύτηκαν τον Απρίλιο 1942 σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά.

Ο ιστορικός Charles Ruch, ο οποίος ήταν και φίλος του γραφίστα J. Howard Miller, υποστήριξε ότι ο τελευταίος δεν συνήθιζε να δουλεύει με φωτογραφίες, αλλά με πραγματικά μοντέλα. Αν και δεν αποκλείεται ο Miller να είδε φωτογραφίες της Naomi Parker που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες, δεν είναι βέβαιο ότι εμπνεύστηκε από αυτές. Επομένως, εξακολουθεί να παραμένει άγνωστο το πρόσωπο που ενέπνευσε τον Miller για την αφίσα.

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Η αφίσα επανεμφανίστηκε μετά από 40 χρόνια, το 1982 στο Washington Post Magazine, σε ένα αφιέρωμα για τις αφίσες του πολέμου.

Η αφίσα χρησιμοποιήθηκε τα επόμενα χρόνια για την ενίσχυση του φεμινιστικού κινήματος. Οι φεμινίστριες είδαν σε αυτή, μια έκφραση της γυναικείας χειραφέτησης και η αφίσα χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους στον αγώνα για την κατάργηση της ανισότητας των φύλων.

Το ότι δεν υπήρχαν πνευματικά δικαιώματα για την αφίσα, βοήθησε στο να χρησιμοποιηθεί και για διάφορους άλλους λόγους, εμπορικούς, διαφημιστικούς, πολιτικούς και καλλιτεχνικούς. Για κάποιους, η αφίσα υπερχρησιμοποιήθηκε για λόγους άσχετους με το πνεύμα της, που αφορούσε κυρίως τις γυναίκες.

Το 1999 εκδόθηκε και γραμματόσημο από την Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ.
Με τον τρόπο αυτόν, μια αφίσα, ενός άγνωστου μοντέλου, που χρησιμοποιήθηκε σε κάποια εργοστάσια στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έφτασε στο τέλος του 20ου αιώνα να χρησιμοποιηθεί στον αγώνα για την χειραφέτηση των γυναικών. Μια μεγάλη πορεία.